หมอประจำบ้าน: โรคแพนิก (Panic Disorder)

[siritidaphon]

หมอประจำบ้าน: โรคแพนิก (Panic Disorder)

โรคแพนิก (Panic Disorder) หรือโรคตื่นตระหนก เป็นความผิดปกติทางจิตเวชชนิดหนึ่งในกลุ่มโรควิตกกังวล (Anxiety Disorder) โดยมีลักษณะสำคัญคือ การเกิดอาการตื่นตระหนก (Panic Attack) อย่างรุนแรงและฉับพลันซ้ำ ๆ โดยไม่มีสาเหตุที่ชัดเจน หรือไม่ได้เผชิญหน้ากับอันตรายที่แท้จริง


1. อาการของโรคแพนิก (Panic Attack)

อาการแพนิกจะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและรุนแรงที่สุดภายใน 10 นาที จากนั้นจะค่อย ๆ ทุเลาลง อาการมักเกี่ยวข้องกับทั้งทางร่างกายและจิตใจ โดยผู้ป่วยมักรู้สึกเหมือนกำลังจะตาย หัวใจวาย หรือเป็นบ้า อาการที่พบบ่อยได้แก่:

อาการทางร่างกาย:

ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว หรือเต้นแรงผิดปกติ

หายใจเร็ว หายใจไม่อิ่ม หรือรู้สึกเหมือนขาดอากาศ

เจ็บหรือแน่นหน้าอก (คล้ายอาการหัวใจวาย)

เหงื่อออก ตัวสั่น มือเท้าสั่น

วิงเวียนศีรษะ มึนงง คล้ายจะเป็นลม

คลื่นไส้ หรือปวดท้อง ท้องไส้ปั่นป่วน

ชา หรือรู้สึกซ่าที่ปลายนิ้วมือหรือนิ้วเท้า

ร้อนวูบวาบ หรือหนาวสั่น

อาการทางจิตใจ:

รู้สึกกลัวอย่างรุนแรง ว่าจะเสียชีวิต หรือหัวใจวาย

กลัวว่าจะควบคุมตัวเองไม่ได้ หรือกลัวจะเป็นบ้า

รู้สึกเหมือนหลุดออกจากความเป็นจริง (Derealization) หรือรู้สึกแปลกแยกจากร่างกายตัวเอง (Depersonalization)

รู้สึกถึงภัยคุกคามหรืออันตรายที่กำลังจะมาถึง


2. สาเหตุของโรคแพนิก

สาเหตุที่แท้จริงของโรคแพนิกยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าเกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน ได้แก่:

ความผิดปกติทางชีวภาพ: การทำงานผิดปกติของสารสื่อประสาทในสมอง โดยเฉพาะสารที่ควบคุมความกลัวและความวิตกกังวล

พันธุกรรม: อาจพบโรคนี้ได้ในสมาชิกครอบครัวเดียวกัน

ความเครียดและจิตใจ: ความตึงเครียดในชีวิตประจำวัน ความสูญเสีย หรือการได้รับผลกระทบทางจิตใจอย่างรุนแรง

พฤติกรรมกระตุ้น: การใช้ชีวิตที่เร่งรีบ พักผ่อนน้อย การดื่มคาเฟอีน แอลกอฮอล์ หรือการใช้สารเสพติด


3. การรักษาโรคแพนิก

โรคแพนิกเป็นโรคที่สามารถรักษาให้ดีขึ้นจนใช้ชีวิตได้ตามปกติ โดยหลัก ๆ จะใช้การรักษาควบคู่กันไป:


การรักษาด้วยยา (Medication):

แพทย์จะสั่งจ่ายยาเพื่อช่วยปรับสมดุลของสารสื่อประสาทในสมอง

ยาที่ใช้หลัก ๆ คือกลุ่มยาต้านเศร้า (Antidepressants) เช่น SSRIs และ SNRI

อาจมีการใช้ยากลุ่มคลายกังวล (Benzodiazepines) ในระยะสั้น เพื่อช่วยบรรเทาอาการแพนิกที่เกิดขึ้นเฉียบพลัน

สำคัญ: ผู้ป่วยต้องรับประทานยาตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัดและต่อเนื่อง ห้ามหยุดยาเองแม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้ว


การทำจิตบำบัด (Psychotherapy):

การบำบัดความคิดและพฤติกรรม (Cognitive Behavioral Therapy - CBT): เป็นรูปแบบการบำบัดที่มีประสิทธิภาพที่สุด โดยจะช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจถึงอาการแพนิก เรียนรู้วิธีการคิด การตอบสนอง และการรับมือกับอาการทางกายที่เกิดขึ้น เพื่อลดความกลัวต่ออาการเหล่านั้น

Exposure Therapy: เป็นเทคนิคที่ช่วยให้ผู้ป่วยเผชิญหน้ากับความรู้สึกทางกายที่สัมพันธ์กับอาการแพนิกในสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย เพื่อเรียนรู้ว่าอาการเหล่านั้นไม่เป็นอันตราย


การดูแลตนเองเพื่อป้องกันอาการกำเริบ

หลีกเลี่ยงสารกระตุ้น: งดหรือลดการดื่มชา กาแฟ เครื่องดื่มชูกำลัง แอลกอฮอล์ และสารเสพติดทุกชนิด

ฝึกการหายใจและการผ่อนคลาย: ฝึกเทคนิคการหายใจช้า ๆ และลึก ๆ การทำสมาธิ หรือโยคะ

ออกกำลังกาย: ออกกำลังกายสม่ำเสมอเพื่อช่วยลดความเครียดและความวิตกกังวล

พักผ่อนให้เพียงพอ: จัดการสุขลักษณะการนอนให้ดี และนอนหลับให้ได้ปริมาณที่เหมาะสม

หากสงสัยว่าตนเองหรือคนใกล้ชิดเป็นโรคแพนิก ควรรีบไปปรึกษาจิตแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิตเพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม